επαγγελματικές νόσοι

Νόσοι που προκαλούνται από τις συνθήκες του εργασιακού περιβάλλοντος. Διακρίνονται από εκείνες τις παθολογικές καταστάσεις στις οποίες το είδος της εργασίας δρα μόνο ως τυχαίο αίτιο, όπως, για παράδειγμα, τα ατυχήματα. Σε αντίθεση με τα ατυχήματα, είναι δυνατόν να εμφανιστούν έως και 20 χρόνια μετά από τον χρόνο έκθεσης στον αιτιολογικό παράγοντα. Η μελέτη των ε.ν. δεν περιορίζεται στον προσδιορισμό της κλινικής εικόνας της νόσου, αλλά στρέφεται και στη διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ νόσου και εργασίας, τόσο προς την κατεύθυνση της εξακρίβωσης των αιτιολογικών παραγόντων, έτσι που να αντιπαρατίθενται οδηγίες και προφυλακτικά μέτρα για την πρόληψή της, όσο και προς την εκτίμηση των αποτελεσμάτων της νόσου στις παραγωγικές ικανότητες του ατόμου, με σκοπό την εκτίμηση από ασφαλιστικής σκοπιάς της βλάβης που προκύπτει· οι ε.ν., λοιπόν, αποτελούν αντικείμενο της ιατρικής εργασίας και επιπλέον της ιατρικής των ασφαλίσεων. Στην Αγγλία, χρονολογείται νομοθεσία για την πρόληψη και τον περιορισμό των ε.ν. από το 1802. Οι κοινωνικές ασφαλίσεις καλύπτουν εκείνες τις ε.ν. που βρίσκονται σε άμεση σχέση με το είδος της εργασίας, ανάμεσα στις οποίες σημαντικότερες είναι: η μολυβδίαση (τυπογράφοι, βιομηχανία συσσωρευτών, χρωμάτων κ.ά.), ο τρόμος και η πολυνευρίτιδα της υδραργυρίας (απόσταξη του μετάλλου, βιομηχανία θερμομέτρων, αντλιών κενού, εκρηκτικών κ.ά.), οι βαριές δηλητηριάσεις από εντομοκτόνα που έχουν ως βάση οργανικούς εστέρες του φωσφόρου (γεωργοί), οι δηλητηριάσεις από αρσενικό (βιομηχανίες χρωμάτων, εντομοκτόνων, γουναράδικα κ.ά.), οι δηλητηριάσεις από αμμωνία (βιομηχανία πάγου, διύλιση πετρελαίου κ.ά.), από ατμούς νιτρικού οξέος (βιομηχανία νιτρικού οξέος, νιτροκυτταρίνης, εργασίες αυτογενούς συγκόλλησης), από διοξείδιο του θείου (χαρτοποιεία, βαφεία, συσκευές ψύξης κ.ά.), από μονοξείδιο του άνθρακα (βιομηχανίες φωταερίου, υψικάμινοι, μηχανουργεία κινητήρων, συγκόλληση με ασετιλίνη κ.ά.), οι οξείες και χρόνιες δηλητηριάσεις από παράγωγα του πετρελαίου (βιομηχανία καυσίμων και διαλυτών), οι παθήσεις του αίματος από βενζόλιο (βιομηχανία ελαστικού και χρωμάτων, τυπογραφία, αρωματοποιία), οι αιμολυτικές κρίσεις και οι νεοπλασίες της ουροδόχου κύστης από ανιλίνη (βιομηχανία χρωμάτων, μελάνης και ελαστικού, βαφές δερμάτων και υφασμάτων κ.ά.), η νόσος από ιονίζουσες ακτινοβολίες (βιομηχανία συσκευών ακτίνων Χ, υγειονομικό προσωπικό, βιομηχανικός ακτινολογικός έλεγχος, εξαγωγή ραδιενεργών υλών, εργαζόμενοι σε εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας κ.ά.), οι παθήσεις που μπορούν να προκληθούν κατά την εργασία σε περιβάλλον αέρα με πίεση (εργαζόμενοι σε μεγάλα βάθη κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας), οι οστεοαρθρικές και αγγειονευρωτικές παθήσεις εκείνων οι οποίοι χειρίζονται εργαλεία που προκαλούν κραδασμούς (αερόσφυρες, εκσκαφείς κ.ά.), η αγκυλοστομίαση στους εργάτες μεταλλείων και σηράγγων, η κώφωση από θορύβους και τα νοσήματα από εισπνεόμενες σκόνες (πνευμοκονίαση) που προσβάλλουν τους εργάτες στην εξόρυξη, η αμιάντωση κλπ.